Admiraliteitswerf – s’ Lands Werf –

[vc_row][vc_column width=”1/6″][/vc_column][vc_column width=”2/3″][vc_message icon_fontawesome=”fa fa-anchor”]Sinds mensenheugenis zijn er oorlogsschepen gebouwd of onderhouden in Vlissingen. Een van deze werven; de Admiraliteitswerf (1693 – 1795 ) lag aan de oostzijde van de stad. Deze werf viel onder toezicht van de Admiraliteit van Zeeland gedurende de periode van de Republiek der Zeven Verenigden Nederlanden. Samen met 4 andere Admiraliteiten binnen de Republiek verzorgde zij de oorlogsvloot.  De Zeeuwse Admiraliteit beschikte over verschillenden werven ; Middelburg, Veere , Zierikzee en Vlissingen. Waarbij Vlissingen zou uitgroeien tot de belangrijkste Zeeuwse haven waar s’ Lands Oorlogsschepen zouden worden gebouwd , onderhouden en uitgerust.[/vc_message][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_text_separator title=”Lokatie” color=”sky” border_width=”3″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”10132″ img_size=”large” alignment=”center” style=”vc_box_rounded”][vc_column_text]Situatie voor 1804[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”10133″ img_size=”large” alignment=”center” style=”vc_box_rounded”][vc_column_text]Hier zou de werf nu gelegen hebben ( 2018 )[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_text_separator title=”Admiraliteitswerf” color=”sky” border_width=”3″][vc_separator color=”sky” border_width=”3″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]De werf was ingericht voor zowel de bouw, het onderhoud alsook het voorzien van uitrusting  van oorlogsschepen. Hiervoor beschikte de werf over verschillende gebouwen, opslagterreinen en  hellingen met verschillende functies. Er waren onder andere constructiehellingen en sleephellingen.

Wanneer we een ronde doen over het terrein zien wij naast de aanwezigheid van een grote houten loods waar de timmerlieden hun werk verrichten ook het gebouw van de smederij. Of zoals het zo mooi omschreven wordt ; “ ‘s Lands Smederij “ . Ook de benaming Smitswinkel werd hiervoor gebruikt. 

Naast dit gebouw staat het huis van de toezichthouder van de werf. Hij was de persoon die door middel van het luiden van een bel de arbeiders liet weten dat de werkdag was begonnen én wanneer de werkdag voorbij was.

Viermaal daags werd iedereen die werkzaam was op de werf opgeroepen zich te melden om aan te geven welk werk hij die dag  had uitgevoerd. Daarnaast was er ook controle op de aanwezigheid van de arbeiders. Deze lijsten werd bewaard door de opzichter van de werf die hij op zijn beurt weer moest verantwoorden bij de Admiraliteit.

Verder zien wij op het terrein een wachthuis, een groot pakhuis en onder de vestingwal gelegen een uit steen opgebouwd kruitmagazijn. Het wachthuis werd gebruikt door de bewakers van de werf.[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_single_image image=”10136″ img_size=”medium” alignment=”center” style=”vc_box_rounded”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_separator color=”sky” border_width=”3″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]Het werk op werf gebeurde onder het toeziend oog van de equipagemeester oftewel de opzichter. Samen met een assistent verzorgde hij de tweewekelijkse betaling van de arbeiders op de werf. De equipagemeester stond onder toezicht van de Admiraliteit waar hij met regelmaat aan moest rapporteren hoe het werk op de werf verliep. Het bouwen en onderhouden van de oorlogsschepen was een dure aangelegenheid voor de Admiraliteit. Strenge controle was noodzakelijk.

De hoofdtaak van de equipagemeester lag  voornamelijk bij de bouw en onderhoud van de schepen. Daarnaast was hij  ook verantwoordlijk voor het uitrusten en bevoorraden van de schepen. Zodra een schip klaar was zou deze ook direct inzetbaar moeten zijn. Het uitrusten van een schip ging verder dan zeilen, touwen en ankers. De schepen moesten ook voorzien worden van proviand en de daarbij behorende zaken zoals lepels en messen.

De equipagemeester was ook altijd ammunitiemeester. Dit maakte hem verantwoordelijk voor de bewapening van de schepen. Naast de aanwezigheid van kanonnen moest hij er ook zorgen dat er voldoende kogels, kruit en lont aanwezig was.[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_single_image image=”10139″ img_size=”medium” alignment=”center” style=”vc_box_rounded”][vc_column_text]Afbeelding uit 1779
Lees verder GAV

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_separator color=”sky” border_width=”3″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Dicht bij het Prinsenhuis gelegen stond het ‘s Lands Zeemagazijn, ook wel bekend onder de naam het Arsenaal. Het was een ruim opgezet gebouw bestaande uit grote vertrekken en zolders. In het arsenaal werden de zaken opgeslagen die te allen tijden voorradig moesten zijn. Ook hier lag de verantwoordelijkheid bij de equipagemeester. Hieruit mag men opmaken dat zijn taak zeer belangrijk was op de werf.  Zo verzorgde hij de afhandelingen van de leveranties en huurde hij kleine leveranciers in voor het verkrijgen van voorraden. Het aftekenen van de pakbonnen gebeurde door het zetten van een handtekening. Niet alleen die van hem, maar ook die van zijn assistent.

Naast het Zeemagazijn stond een kleine werkplaats en de woning van de equipagemeester en zijn assistent. Waarvan de woning van de assistent natuurlijk kleiner was dan die van zijn baas.

In 1749 brandde het eerdergenoemde Zeemagazijn samen met de andere gebouwen, op die van de opzichter na tot de grond toe af.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_single_image image=”10141″ img_size=”large” alignment=”center” style=”vc_box_rounded”][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]Op de afbeelding staat aangegeven waar het Zeemagazijn en de overige gebouwen stonden. Hier stond ook het Prinsenhuis.
De brand die ontstond in het Zeemagazijn sloeg al snel over op de omliggende gebouwen en het Prinsenhuis. Een brandend doek afkomstig uit het magazijn werd door de wind meegevoerd naar de honderden meters verderop staande Oostkerk. Hierdoor brandde ook de kerk af.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_separator color=”sky” border_width=”3″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]Eerder ( 1738) was er aan de admiraliteit toegestaan om een grote loods op het terrein behorende tot de stad te bouwen. Deze loods heeft na het afbranden van het Zeemagazijn in 1749 de functie van magazijn overgenomen.

Een nieuw en groot scheepsarsenaal werd gebouwd in 1767 en heeft vanaf dat moment gediend als opslagplaats van de scheepsbenodigdheden.[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_single_image image=”10148″ img_size=”medium” alignment=”center” style=”vc_box_rounded”][vc_column_text]Groot Arsenaal gebouwd in 1767. Afgebrand in 1809 en in 1810 weer opgebouwd.
Gesloopt in 1969[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_separator color=”sky” border_width=”3″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]De werf heeft op deze plek nog dienst gedaan tot ongeveer 1804. Als Admiraliteitswerf tot 1795, om daarna min of meer in Franse handen te komen. De Franse Tijd in Vlissingen is dan al begonnen.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_text_separator title=”Plattegrond Werf 1798″ color=”sky” border_width=”3″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_single_image image=”10152″ img_size=”large” alignment=”center” style=”vc_box_rounded”][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]A Nieuwe loods
B Schuitenmakershelling
C Grote helling
D Sleep helling
E Hout helling
F Steiger
G Smidswinkel
O Schroot en ballast opslag
P Anker opslag
Q Brandspuithuis
R Sas ( Sluis )
S Dokmeesterhuis
T Kielplaats
U Mastloods
H Klokkeluider woning
I Schuitenmakersloods
J Pikhuis ( Opslag teer )
K Houtopslag
L Arsenaal
M Kogel opslag
N Kanon opslag[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_text_separator title=”Bronnen” color=”sky” border_width=”3″][vc_column_text]

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]