Toestand Vlissingse havens 4 november 1944

Toestand Vlissingse havens 4 november 1944.
Beoordeling aan de hand van luchtfoto’s en informatie van de grond.

Samenvatting

Het rapport is gebaseerd op luchtfoto’s genomen op 4 november 1944. Aanleiding hiervoor is het in kaart brengen van de toestand van de havens. Het betreft hier dan voornamelijk de aanlegsteigers en dokken. Vermelde schade aan gebouwen wordt alleen vermeld als het gebouw een relatie heeft tot de haven. Dit geldt ook voor de gebieden die door de indudatie onder water zijn komen te staan. Verder is er geen poging ondernomen om onderscheid te maken tussen schade ontstaan door de bombardementen, recente of oudere bewust uitgevoerde sloopwerkzaamheden.

Verkort overzicht van de beschikbaarheid van de haven

1. Kades : De kades gelegen aan de oostelijke kant van de binnenhaven zijn ernstig beschadigd. De westelijke gelegen kades zijn praktisch onbeschadigd.
2. Zo op het eerste gezicht zijn de kranen gelegen aan de kades vernield terwijl de grotere kranen bij het dok er onbeschadigd uitzien.
3. Op de wegen na die door het ondergelopen gebied lopen zijn de wegen naar de kades redelijk begaanbaar. Spoorrails zijn volledig verwoest. Het treinstation zelf is zwaar beschadigd door bombardementen.
4. De toegang tot de haven is geblokkeerd door drie afgezonken schepen.
5. Van de vele olieopslagtanks is een groot gedeelte beschadigd of geheel vernield. Dit kan niet anders als er gekeken wordt naar de vele grote bomkraters in de nabijheid. Echter zijn er zo’n 41 opslagtanks licht- of geheel onbeschadigd.

Gedetailleerd omschrijving

Toegang tot de haven

Er zijn door de Duitsers 3 schepen afgezonken waardoor er minder dan 190 meter ruimte is om de haven binnen te komen. Een van deze schepen is een veerboot die er redelijk onbeschadigd uitziet. De veerboot ligt in ondiep water waardoor het dek droog staat. Het middelste schip is een woonboot met een lengte van 200 meter. Tussen de boeg van dit schip en de achtersteven van de veerboot is er een ruimte van 26 meter. Het oostelijk gelegen schip is een vrachtschip van het Hansa type en is 280 meter lang. Dit schip is op de scheepswerf gebouwd. Duidelijk is te zien dat een grote explosie gezorgd heeft voor het zinken van het schip. De schade die ontstaan is laat zien dat er veel meer explosieven zijn gebruikt dan nodig was om het te doen zinken. De explosie was zelfs zo groot dat de boeg van het schip niet meer in een echte lijn staat met het achtersteven. Tussen dit schip en het vorige bevind zich ongeveer 64 meter.

Buitenhaven

Het westelijk deel van de buitenhaven is omringd door een 13 tal kraters. Een deel van de aanlegsteiger is verwoest. Het ziet er naar uit dat de twee mijnen die hier lagen niet zijn geëxplodeerd . Het noordelijk deel lijkt grotendeels in tact terwijl het zuidelijk deel een 11-tal kraters telt. Dat deze kraters groter zijn in diameter komt zeer waarschijnlijk door de aanwezigheid van mijnen die ook gedetoneerd zijn bij het bombardement. Hierdoor is er zeer grote schade aangericht aan de aanlegsteigers. De drijvende delen zijn gezonken en bevinden zich nog gedeeltelijk boven water. De toegang tot de veerboot aanlegplaats is geblokkeerd.

De twee grote en de 3 kleine opslagtanks die hier in debuut liggen zien er onbeschadigd uit, ondanks dat ze dicht bij de bomkraters liggen. De 3 grote pakhuizen staan nog overeind maar er zijn 85 bominslagen geteld in het dak !
De elektrische kraan met een liftvermogen van zo’n 2 ton die hier hoort te staan kan niet worden gelokaliseerd.

Een cluster van bommen heeft gezorgd voor geringe schade aan de binnen gelegen dijk.

Het oostelijk deel van de buitenhaven heeft wat schade opgelopen. Echter is de brandstof inname installatie (bunkeren van brandstof ) geheel verwoest. De hierbij behorende tanker is naar dieper gelegen water gesleept en is hier afgezonken. Hier in de buurt ligt nog een kleiner schip die gedeeltelijk gekapseisd is. Tegen de wal aan ligt een vastgelopen schip.

Een groot van de kade is onbeschadigd, echter ontbreekt het aan de mogelijkheden om te lossen. Zoals de situatie nu is zijn dan ook alleen kleine schepen inzetbaar.

Zeesluizen

Als het doel was om de zeesluizen te vernietigen, dan is dit goed gelukt. De omgeving van de sluizen is bezaaid met bomkraters en de noordelijk gelegen sluisdeuren zijn niet zichtbaar. Water loopt hier vrij in en uit.
De sluizen zeewaarts gelegen van de zuidelijk gelegen sluis zijn dicht, water loopt hier niet doorheen. De naar het land toegekeerde sluisdeuren zijn niet zichtbaar. Van de 4 sluiskolken zijn er 3 zichtbaar. De 4e is gewoon verdwenen.
Vooral de richting van de landzijde gelegen sluisdelen zijn omgeven door vele bomkraters. In feite is het zo erg gebombardeerd dat het onmogelijk is de gebruikelijke oriëntatiepunten te vinden.

 

Oostelijke binnenhaven

Alle kades en installaties zijn verdwenen en doorvoor in de plaats gekomen zijn 35 bomkraters. Deze kraters lopen door onder de waterspiegel. Waarschijnlijk ligt er hier een wrak.

Westelijke binnenhaven

Alle aan de Oostelijke zijde liggende installaties zijn ook hier volledig van de aardbodem weggevaagd. Hier worden zo’n 17 bomkraters geteld. Vanaf hier tot aan de kades gelegen aan de westelijke kant zijn de kleine gebouwen en installaties door het bombardement vernietigd. De grotere gebouwen zijn zeer ernstig beschadigd.

De kades gelegen aan de noordzijde met de daarbijbehorende aanlegsteigers zijn onbeschadigd, ondanks de aanwezigheid van enkele kleine bomkraters. Hier bevinden zich twee bootwrakken.

Bij de petroleum en asfalt raffinaderij gelegen tussen de westelijke dokken en het verbrede kanaal bevinden zich 39 opslagtanks. Zeven van deze tanks hebben waarschijnlijk een opslag capaciteit van 14000 ton en zijn vernield. Zeven anderen met een totale capaciteit van 18600 ton zijn hoogstwaarschijnlijk beschadigd. De overige zien er onbeschadigd en weer inzetbaar uit.

Het oostelijke verbrede kanaal

Alle kades en installaties zien er onbeschadigd uit. Zeer waarschijnlijk is er een kleine kraan aanwezig. De hier aanwezige gebouwen laten sporen van bombardement schade zien, echter zijn ze niet heel erg beschadigd. Het droogdok is ondergelopen maar ziet er onbeschadigd uit. Op de kade gelegen bij het droogdok staat een 150 tons kraan waarvan de hijsbalk ontbreekt. Een kraan met het liftvermogen van zo’n 6 tot 10 ton staat overeind, is volledig intact en ziet er onbeschadigd uit.

Het westelijke verbrede kanaal

Ook hier zien de kades en installaties er onbeschadigd uit. Langs de kade ligt een half gezonken schip, zeer waarschijnlijk getroffen door bommen. Op de luchtfoto’s is niet te zien of het geraakt is door bommen.

De grotere opslagloodsen en gebouwen behorende tot de werf ‘ De Schelde ‘ vertonen allemaal vele gaten in de daken. Een uitzondering is het gebouw van de PZEM.

Marine haven

Hier is geen schade waarneembaar aan de kades en installaties, samen met de twee aanwezige grote kranen. De pontonbrug ligt in positie en de twee andere liggen naast de ingang tot de Marine haven.

De tewaterlating helling ziet er onbeschadigd uit samen met de hiertoe behorende uitrusting waaronder 5 grotere kranen. De rompen van de hier in aanbouw zijnde schepen zijn bijna voltooid en kunnen op korte termijn worden afgebouwd.

Kanaal door Walcheren

De toegang tot dit kanaal is open en hier hoeft niks aan te gebeuren. De gebouwen langs het kanaal hebben wat schade opgelopen maar niet ernstig.